تمدن ما تاریخ و تمدن ایران
تپه زاغه
دردشت قزوین تاکنون بیش از دو هزار محوطه باستان شناختی شناسایی شده است که قدمت برخی از آنها به بیش از هشت هزار سال می رسد.دشت قزوین از دیر باز محل تردد و مهاجرت گروه های انسانی بوده است .تپه های پیش از تاریخ ( تپه زاغه ، تپه قبرستان و قره تپه ) واقع در جنوب این دشت ، مُعّرف قدیم ترین دوران استقرار در این منطقه است .
تپه زاغه : این تپه با وسعت حدود بیست هزار متر مربع در هشت کیلومتری شمال شرق دهستان " سگزآباد " از توابع شهرستان بویین زهرا قرار دارد . این تپه تقریباً گرد ، و رأس آن کمتر از یک متر از سطح زمین های اطراف بالاتر است.در بررسی های اولیه این تپه ، بقایای یکی از اولین اجتماعات کشاورزی به دست آمده که معرف یکی از مکان های اولیه اسقرار در ایران است . تاریخ تقریبی استقرار در زاغه به اواخر هزاره ششم و هفتم ق . م برمی گردد و بعد ازآن ، این محل به کلی متروک شد و اهالی آن به مکانی دیگر مهاجرت کردند. به نظر می رسد تپه زاغه ، قدیمی ترین بقایای باستانی را در بر دارد و پس از متروکه شدن آن ، استقرار در تپه " قبرستان آغاز شده است . معماری بناهای زاغه اکثراً با چینه و خشت بوده و برای پوشش سقف آنها از تیرهای چوبی استفاده شده است . برای پخت و پز نیز از انواع اجاق در اتاق ها بهره می جستند . سفال های تپه زاغه به رنگ قرمز یا نخودی با سطحی صیقل یافته است و اکثراً توسط سفالگران محلی در خارج از روستا پخته می شد. برخی از سفال های این تپه ی منقوش ، عمدتاً هندسی شکل است. سایر اشیای به دست آمده از این تپه عبارت اند از : ریتونهای کره ای ، مخروطی و استوانه ای ، مُهر ، پیکرک ( مجسمه ی کوچک ) حیوان و انسان، تیغه و آثار سنگی و استخوانی .از سال ۱۳۴۹ حفاری های باستان شناسی توسط دانشگاه تهران در این مکان انجام شده است .این تپه در حدود بیست هزار مترمربع وسعت دارد و در بررسی‌های اولیهٔ نشانه‌هایی از اجتماعات کشاورزی از آن بدست آمده و جزو اولین سکونت گاه‌های ایران نیز می‌باشد.
تپه قبرستان : این تپه با ارتفاع بسیار کم ، در فاصله سیصد متری غرب تپه سگزآباد ( قره تپه ) قرار دارد و بیشتر بقایای باستانی آن در زیر لایه های شن و ماسه ی سیلاب مدفون شده است . سفال های به دست آمده از این تپه به صورت ظریف و منقوش است و نقوش هندسی ، حیوانی وانسانی بر سفال منقوش دیده می شود.آثار معماری به دست آمده نیز شامل بخش هایی از دیوار خانه ها ، کوچه و نمونه کوزه فلزکاری است . براساس شواهد باستان شناسی چنین به نظر می رسد که این تپه به تناوب یا مورد سکونت قرار گرفته و یا به عنوان قبرستان در طول هزاره پنجم تا اول ق . م مورد استفاده بوده است .مطالعات باستانشناسی در این محوطه از سال ۱۳۴۹ به سرپرستی دکتر عزت الله نگهبان آغاز و تا سال ۱۳۵۷ به طور مستمر ادامه داشته و در حال حاضر نیز توسط دانشکده باستانشناسی دانشگاه تهران حفاری‌های علمی و مطالعات آن با همکاری و نظارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین صورت می‌پذیرد.
قره تپه : این تپه در پنجاه و پنج کیلومتری دهستان سگزآباد ، از توابع شهرستان بویین زهرا ، قرار دارد . طول تقریبی این تپه از شمال به جنوب ۳۴۵ متر و از شرق به غرب 300 متر است . اطراف این تپه زمین های کشاورزی قرار دارد. تپه زاغه در شمال شرق این تپه و تپه قبرستان در جنوب غرب آن قرار گرفته است .آثار و اشیای به دست آمده از حفاری های متعدد در قره تپه عبارت اند از: آثار معماری خشتی و چینه ای به صورت دیوار با پایه سنگی ، اجاق های سنگی به شکل مدور ، اشیای سفالین چون : ظروف پایه دار ساده یا پایه دکمه یا سه پایه ، ظروف ساده و منقوش به رنگ نخودی، خاکستری و قرمز ، پیکره و مجسمه انسانی و حیوانی ، مهره های سفالین و سنگی ، تیغه های سنگی و ….
