کتیبه حقوق بشر

کوروش بعد از فتح بابل منشور حقوق بشر را نگاشت.کتیبه ایی که اولین مطالب در باره حقوق بشر در آن ذکر شده.پس از آنکه کوروش تاج شاهی را بر سر نهاد اعلامیه خود را گفت.دراین استوانه کوروش پس از ذکر نام اجدادش اظهار می دارد که او پادشاه ایران,بابل وچهار گوشه جهان است.او سپس به خدایان بابل اخترام می گذارد و آنگاه متن اعلامیه آزادی و حقوق بشری را که تدوین کرده بود اعلام میدارد.

استوانهٔ کوروش بزرگ یا منشور حقوق بشر کوروش لوحی از گل پخته است که دربررسی هایی که روی آن  شد  نشان داد که نوشته‌های استوانه در سال ۵۳۸ پیش از میلاد به فرمان کوروش بزرگ بنیان گذار سلسله هخامنشی پس از شکست دادن نبونید و تصرف کشور بابل، نوشته شده‌است. نیمهٔ نخست این لوح از زبان رویدادنگاران بابلی و نیمهٔ پایانی آن سخنان و دستورهای کورش به زبان و خط میخی اکدی (بابلی نو) نوشته شده‌است. این استوانه در سال ۱۲۵۸ خورشیدی/ ۱۸۷۹ میلادی در نیایشگاه اِسَگیله (معبد مردوک، خدای بزرگ بابلی) در شهر بابل باستانی توسط یک باستان شناس بریتانیایی به نام هرمزد در بابل پیدا شد و در موزه بریتانیا در شهر لندن نگهداری می‌شود. این منشور یکی از بزرگترین نشانه‌های روحیهٔ بردباری در فرهنگ ایرانی است.این استوانه که ۲۲٫۵ سانتی متر طول و ۱۱ سانتی متر عرض دارد که جنس آن از گل رس است.تکه دوم که شامل خط‌های ۳۶ تا ۴۵ می‌شود، در کلکسیون بابلی دانشگاه ییل توسط برگر پیدا شد.

منشور حقوق بشر کوروش کبیر در «بخش ایران باستان» موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.

متن حاوی روایتی از فتح بابل توسط کورش در ۵۳۹ پ. م. است و با گفتاری از مردوخ ایزد بابلی در مورد جنایت‌های نبونعید، آخرین پادشاه کلدانی، آغاز می‌شود (سطرهای ۴-۸). در ادامه روایتی از جستجوی مردوخ برای یافتن پادشاه شایسته، انتساب کورش به حکمرانی تمام جهان، و عاملیت او در فتح بابل بدون جنگ آورده می‌شود (سطرهای ۹-۱۹). سپس کورش، با لحن اول شخص، القاب و نسب خود را برمی‌شمرد (سطرهای ۲۰-۲۲) و اعلام می‌کند که صلح کشور را تضمین کرده (سطرهای ۲۲-۲۶) که به موجب آن او و پسرش کمبوجیه مشمول رحمت مردوخ شده‌اند (سطرهای ۲۶-۳۰). او بازسازی معبد، که در دوران زمامداری نبونعید به فراموشی سپرده شده بود، و اجازه‌اش به تبعیدشدگان مبنی بر بازگشت به میهن‌شان را توصیف می‌کند (سطرهای ۳۰-۳۶). در پایان پادشاه بازسازی دفاع شهر بابل را توصیف کرده (سطرهای ۳۶-۴۳) و گزارش می‌کند که به هنگام بازسازی کتیبه‌ای از آشوربانیپال را دید.(سطرهای ۴۳-۴۵).از طرف بسیاری این سند به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته می‌شود. در سال ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل آن را به شش زبان رسمی سازمان منتشر کرد و بدلی از این منشور در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک نگهداری می‌شود. موزه بریتانیا یا بریتیش میوزیوم این سند را نخستین بیانیه حقوق بشر می خواندو همینطور بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، در جریان سفر به تهران، رسما از استوانه کورش به عنوان نخستین بیانیه حقوق بشر یاد کرد و آن را مایه افتخار ایرانیان دانست.گرچه این منشور به عنوان نخستین منشور حقوق بشر مخالفانی دارد که آن اولین منشور حقوق بشر نیست اما کسانی که این ادعا را کرده اند هیچگونه سند یا مدرکی را ارائه ندادند.

تصویری از مقابل منشور حقوق بشر

تصویری از پشت منشور حقوق بشر

در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، منشور کوروش به رغم مخالفت دولت وقت بریتانیا برای چند روز به ایران آورده شد و در موزه شهیاد آریامهر به نمایش در آمد. پادشاه ایران، از استوانه کورش به عنوان نخستین منشور حقوق بشر جهان یاد کرده‌است. برای بار دوم منشور حقوق بشر کوروش برای نمایش به مدت ۴ ماه در روز جمعه ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۰ ساعت ۴:۲۵ دقیقه صبح تحت تدابیر امنیتی از بریتانیا وارد تهران شد. به همراه این منشور ویترین نمایش آن نیز آورده‌شد. مذاکرات برای انتقال این اثر تاریخی از ۵ سال پیش آغار شده‌بود که نهایتاً ۲ سال قبل موزهٔ بریتانیا با انتقال آن به ایران موافقت کرد. در روز شنبه ۲۱ شهریور ۱۳۸۹ مراسم رونمایی از منشور با حضور و سخنرانی محمود احمدی‌نژاد و اسفندیار رحیم مشایی برگزار شد. در این مراسم نیل مک گرگور رئیس موزهٔ بریتانیا در سخنرانی خود که پیرامون تاریخچهٔ منشور کوروش بود، حکومت کوروش را «بزرگترین امپراطوری جهان» و فتح بابل و منشور کوروش را «پیروزی امپراطوری هخامنشی» و «فرازی از تاریخ یهودیان» توصیف کرد و این منشور را یک «میراث همگانی و متعلق به همهٔ انسان‌ها» دانست. این منشور در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ به موزه بریتانیا برگردانده شد.

یادبود منشور کوروش در پارک بالبوآ سن دیگو کالیفرنیا

گزیده ایی از متن کتیبه

اکنون که تاج پادشاهی ایران,بابل و کشور های چهار سوی دنیا را به یاری اهورا مزدا بر سر نهادم اعلام میکنم که من به همه سنت ها و آداب و مذاهب ملت های شاهنشاهی خویش احترام می گذارم و تا زنده ام به نمایندگان  و کارگزاران اجازه نخواهم داد که بر ان به دیده ی تحقیر بنگرند. از این پس تا زمانی  که اهورا مزدا وظیفه پادشاهی را به من ارزانی بدارد من من فرمانروایی خویش را بر هیچ ملتی تحمیل نخواهم کرد.هر ملتی ازاد است که این فرمانروایی را بپذیرد یا نپذیرد و اگر نپذیرفت من با ان ملت نخواهم جنگید.وتا زمانی که من پادشاه ایران بابل و ملت های چهار سوی جهان ام به کسی اجازه نخواهم داد که بر دیگری ستم کند و اگر چنین شود من ستمگر را از حقوق خویش محروم و مجازات می کنم.وتا زمانی که من پادشاهم به هیچ کس اجازه نخواهم داد تا دارایی های منقول و غیر منقول کسی را به زور و بدون پرداخت بهای ان مالک شود. تا زمانی که زنده ام من از از کار بی مزد و اجباری جلوگیری می کنم.من امروز اعلام میکنم که همه در انتخاب مذهب خود ازادند.مردمان ازادند در هر کجا که بخواهند ساکن شوند و بکار مشغول شوند به شرط اینکه حقوق دیگران را پایمال نسازند.هیچ کس را نمی توان به خاطر جرمی که خویشاوندی از او مرتکب شده تنبیه کرد.من از برده داری جلوگیری خواهم کرد و نمایندگان و کارگزاران من موظف اند که در قلمرو حکمرانی خود از خرید و فروش مردان و زنان بعنوان برده جلوگیری کنند اینگونه سنت ها باید از سراسر جهان بر چیده شود.من از اهورا مزدا تقاضا می کنم که مرا در انجام تعهداتم نسبت به ملت های ایران ,بابل و چهار سوی جهان موفق گرداند.