تشکر به فارسی: آیا «سپاس» واژه‌ای روسی است؟

برخی ادعا کردند که سپاس واژه روسی است.همچنین واژه های متشکر و ممنون هم عربی هستند و واژه مرسی نیز فرانسوی.پس با این حساب ایرانیان کلمه ایی برای تشکر کردند نداشته اند و از واژه های بیگانه استفاده میکردند.اما درست است که «مُتشکّر» و «ممنون» از ریشه‌ی عربی اند (به ترتیب صفت فاعلی از «تشکّر» از ریشه‌ی «ش/ک/ر» در باب تفعّل و مفعول از ریشه‌ی «م/ن/ن») و «مرسی» (merci) هم از زبان فرانسوی وارد پارسی شده است اما این دسته ازافراد اگر کمی با ادبیات پارسی آشنا می‌بودند می‌دانستند که واژه‌ی «سپاس» در شاهنامه‌ی فردوسی و دیوان دیگر شاعران پارسی‌گو بسیار به کار رفته است:

– سپاس و ستایش مر خدای را جل جلاله … (کلیله و دمنه)
– بدو گفت رستم «ز یزدان سپاس ——– که بودم همه ساله یزدان‌شناس» (فردوسی)
– سپاس از جهاندار فریادرس ——— نگیرد به سختی جز او دست کس (فردوسی)
– هر که نداند سپاس نعمت امروز ——— حیف خورد بر نصیب رحمت فردا (سعدی)
– سگ حق‌شناس به از آدمی ناسپاس (گلستان سعدی)
– بدین سپاس که مجلس منور است به دوست —- گرت چو شمع جفایی رسد بسوز و بساز (حافظ)

حال آن که واژه‌ی روسی مورد نظر «اسپاسیبو» spasibo است. از دکتر حیدری ملایری درباره‌ی ریشه‌ی این عبارت روسی میگوید که این دعای روسی در اصل spasi bog بوده است و به معنای «خدا شما را نجات دهاد!» (May God save you) است. پس این اصطلاح روسی هیچ ربطی به «سپاس» پارسی ندارد. واژه‌ی bog به معنای «خدا» در اینجا یا وام از بَغ ایرانی است یا واژه‌ی همریشه است.