قره کلیسا

قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس، نام کلیسایی تاریخی در استان آذربایجان غربی ایران است.این کلیسا در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان چالدران واقع شده است.مقبره «تادئوس مقدس»که یکی از حواریون عیسی مسیح و از بنیان‌گذاران کلیسای ارمنی است، در سال ۶۶ میلادی بخاطر بشارت مسیحیت به قتل رسید و مقبره آن در این کلیسا وجود دارد و از زیارتگاه های مهم ارمنیان به شمار میرود.

قره در زبان آذری به معنای سیاه است و به این دلیل روی کلیسا نامگذاری شده که در گذشته در بنای این کلیسا از سنگ های سیاه استفاده شده بود.اما بعد از بازسازی این بنا، سنگ های سفید جایگزین سنگ های قدیمی شده اند.قره کلیسا در سال ۱۳۱۹ میلادی بر اثر زلزله تخریب و در سال ۱۳۲۹ میلادی دوباره بنا شد. در سال ۱۶۹۱ میلادی نیز با نصب سنگ‌های سیاه در آن تعمیر و مرمت شد. این کلیسا در سال ۱۸۱۰ میلادی دوباره از سوی سیمون بزنونی، اسقف ماکو به وسیله سنگ‌های سفید مرمت و تعمیر و در دوره قاجار نیز توسط عباس میرزا مجددا مرمت و ساماندهی و زمین‌های زیادی وقف آن شد که کتیبه سنگی نصب شده بر سر در این بنا بیانگر این مدعاست.

کلیسای تاتائوس دارای دو گنبد زیبا در اندازه ۲۴ متر و ۵/۱۸ متر است که گنبد ۵/۱۸ متری آن در قسمت کلیسای قدیمی و سیاه و گنبد ۲۴ متری در بخش جدیدتر و بزرگ‌تر کلیسا یا قسمت سفید قرار دارد.در داخل این کلیسا دالان هایی تعبیه شده اند که برای آذوقه سربازان و افراد کلیسا بوده است.هر ساله در سوم مرداد مسیحیان زیادی جهت انجام مراسم خاص این روز از سراسر جهان به آن سفر می کنند و در اطراف کلیسا چادر زده و اقامت می کنند.سر کشیک کلیسا امین مسیحیان خارجی می باشد که همه ساله مبالغ هنگفتی جمع آوری ودر اختیار او گذاشته می شود. تا صرف این بنا و مسیحیان ایران شود.

مجموعه قره کلیسا، شامل سه کلیسای اصلی با نام‌های قره کلیسا یا سنت تادئوس، سنت استپانوس و زور زور است.موقعیت جغرافیایی کلیسا طوری است که اطراف آن را از هر طرف کوه در بر گرفته است و در کنار کلیسا رودخانه ای جاری است. دیوارهای کلیسا قطور است و با درهای کوچکی پوشانده شده است. در داخل محوطه هم اتاق های متعددی برای اقامت خلیفه، راهبان، روغن گیر، آسیاب، آشپزخانه، نگهداری مواد غذایی، انبار علوفه حیوانات و… به چشم می خورد که باعث می شد در مواقع لزوم بتوانند از کلیسا در مقابل متجاوزین حفاظت کنند.

قسمت خارجی بنا هم دارای طرح‌های معماری جالبی از نقش‌های گل و بوته و تصاویر انسان است و روی سردر آن فرمان شاه عباس اول صفوی به زبان ارمنی دیده می‌شود.تاریخ ایران اگرچه قرن هاست که با معماری اسلامی پیوند خورده، اما در گوشه و کنار کشور می توانید بناهای کم نظیری از معماری غیر اسلامی را هم ببینید که به یادگارهای ماندنی در دنیا تبدیل شده اند.