تمدن ما تاریخ و تمدن ایران
آتَشکَده به گونه‌ای از نیایشگاه‌های زرتشتیان گفته میشود که آتش در جای خاصی از آن قرار دارد و مهمترین نیایشهای دینی در آن و در برابر آتش انجام می‌گیردآتشکده‌های زیادی در کشور موجود است که بعد از تازش اعراب به ایران و همینطور در دوران صفویه به اجبار خاموش شدند، تعدادی نیز با دست اعراب و یا خود متعصبین ایرانی تخریب گشتند.در این مطلب شما را با تعدادی از آشکده های ایران آشنا می کنیم.
- آتشکده آذرگشسب آذرگسنسب یا آتش شهریاران : واقع درکنجک ( شیز) واقع درآذربایجان ساحل دریای (چیت چست) دریاچه ارومیه کنونی .
- آتشکده آذربرزین مهر یا آتش کشاورزان : واقع درخراسان در کوههای الوند شمال غربی نیشابور.
- آتشکده آذرفرنبغ یا آتش روحانیون : واقع درکوه درخشان (کوه اروند) درنزدیکی شهرکاریان فارسی که درنیمه راه بندر سیراف ودارابگرد بوده است .ساسان پدربزرگ اردشیر بابکان تولیت این معبد را به عهده داشته است بنابرین آن دودمان همواره علاقه واحترام خاصی به این معبد داشتند .
- آتشکده آذر برزین مهر:آتشکده آذربرزین مهر یکی از سه آتشکده مقدس ایران است و در شهر نیشابور قرار دارد.
- آتشکده بردسوره:این آتشکده توسط فریدون شاه بنا شدو در بخارای ایران قرار داد .
- آتشکده آذر شب:آتشکده ای است که گشتاسب شاه در بلخ بنا کرد که بلخ در دوره قاجار از ایران جدا شد.
- آتشکده آذرنوش:آتشکده ای است در بلخ که این نیز همچون آذرشب در خراسان بزرگ ایران بوده است.فردوسی بزرگ آن را نوش آذر نامیده است.
- آتشکده سیروان:این آتشکده پیش از به پادشاهی رسیدن انوشیروان دادگر محل بت ها بود و پس از وی بت ها ویران شدند و آتش مقدس را در آنجا قرار دادند . محل آن سیروان و ری بوده است . به گفته مسعودی تاریخ نگار مشهور این آتشکده در پیش از ظهور زرتشت ساخته شده است .
- آتشکده اردشیر:این آتشکده که به نام های آناهیتا یا ناهید خوانده میشود توسط اردشیر بابکان در استان فارس ساخته شد.
- آتشگاه سراب ذهاب :در شمال خاوری تپه ی سراب کرمانشاه در ۳۰۰ متری ازراه کنونی بازماند های آتشکده یی دیده میشود به اندازه های ۴٫۷۷ در ۵٫۹۵ متر از قـلوه سنگ ولابندودیواری به پهـنای ۰٫۶ متر .در دوبر خاور .شمال بخشی از گنبد آتشکده به چشم میخورد .ورودی تشکده با تاقی گهـواره یی به پهـنای ۰٫۶ وبلندی ۱ متر است .بلندی کنونی آتشگه ۲٫۵ متر است.
- آتشکده آناهیتا یا معبد آناهیتا:این زیارتگاه پس از آذرگشسب از بزرگ ترین مکانهای باستانی و مقدس ایران بوده است که از دوره شاهنشاهی اشکانی ( پارتیان ) باقی مانده است در شهر کنگاور در مسیر کرمانشاه قرار دارد . ستون ها و پلکان این معبد هنوز پس از بیش از ۲۰۰۰ سال باقی و مستحکم است . این مکان در شهر کردنشین ایران بوده است و در نزد کردان آریایی دارای احترام خواصی می باشد .
- آتشکده شاهپور : در ساحل خلیج قسطنطنیه روم پس از اینکه شاهنشاه شاپور پسر اردشیر پسر بابک وارد شد آن را ساخت و تا دوران خلفای اسلامی نیز پا برجا بود .
- آتشکده پوران :این مکان توسط ملکه پوران دخت ساسانی دختر شاهنشاه خسروپرویز ساسانی در عراق عجم در نزدیکی مدینه السلام ساخته شده است .
- آتشکده کاریان : نام دیگر آن آتشکده آذرفرنبغ یا آذر خورداد است که در معنی می شود آتش فره ایزدی . مکان آن در شهر فیروز آباد یا اردشیر خره یا اردشیر خوره در صد و بیست کیلومتری جنوب شیراز است و کاخ بزرگ آن که توسط شاهنشاه اردشیر بابکان ساخته شده بود هم اکنون فرو ریخته است .
- آتشکده بارنوا:به گفته مسعودی دومین روز پس از به قدرت رسیدن شاهنشاه اردشیر بابکان این آتشکده ساخته شد . مکان آن در جنوب ایران است .
- آتشکده سرده : در یزد بخش تفت روستایی به نام سرده قرار دارد که دارای آتشکده ای کوچک بوده است
- آتشکده نیاسر :ین آتشکده توسط شاهنشاه اردشیر بابکان ساخت شده است طول و عرض آن ۱۴ متر در ۱۴ متر می باشد . این بنا پس از یورش تازیان ویران شد ولی سپس توسط مردم بازسازی گشته است و امروز تقریبا سالم می باشد و همه ساله بازدید کننده های زیادی از سراسر ایران به این مکان می روند .
- آتشکده کرکویه :این آتشکده در شمال سیستان کنونی قرار داشته است .احترام بسیاری مردمان این شهر برای این آتشکده قائل بودند و به گنبد رستم نیز مشهور بوده است . این آتشکده تا قرن ۱۷ هجری که قزوینی آن را وصف کرده است بسیار خرم و زیبا بوده است ساخت آن به روزگار کیخسرو باز میگردد که بسیار کهن است . دو شاخ بزرگ گاو داخل آن قرار داشته است و در وسط آنها آتشگاه قرار داشته است .
- آتشکده خوار اصفهان : حمزه اصفهانی می نویسد اردشیر در یک روز سه آتشکده در اصفهان یا اسپهان بنا کرد . یکی در شرق . دیگری در میان شهر و آخری در غرب شهر . دلیل آن را از طلوع خورشید تا غروب آن دانسته است . اولی به نام آتشکده اردشیر است که در منطقه قلعه ماربین یا مارین واقع شده است . دومی آتشکده زروان نام دارد که در قریه دارک از روستای خوار است . سومی آتشکده مهر اردشیر نام دارد که در اردستان واقع شده است . مهم ترین و سالم ترین آنها در کوه آتشگاه امروزی واقع است . ارتفاع آن از دشت ۲۰۰ متر و از شهر اصفهان ۸ کیلومتر فاصله دارد . معبد آن نیمه ویران است و امروزه به آتشکده اصفهان معروف است .
