تمدن ما تاریخ و تمدن ایران
آتشکده کاریان در شهر فیروز آباد (یا در دهستان هرم و کاریان) که در ۱۲۰ کیلومتری شیراز قرار دارد. آتشکده کاریان که نام دیگر آن آتشکده آذرفرنبغ یا آذر خورداد است به معنی آتش فره ایزدی است و اِختصاص به موبدان داشت. این آتشکده در زمان اردشیر بابکان بنا شده و بعد از حمله تازیان (اعراب سعودی) آتش آن به عقداى یزد متقل شده و تا ۷۰۰ سال در آنجا از آن نگهدارى می شد. پس از آن به اردکا یزد جا به جا می شود و سال ۱۳۱۸ شمسی به آتشکده شهر یزد برده می شود که هنوز نیز کماکان در آن محل افروخته می باشد.
مکان آتشکده کاریان در شهر فیروز آباد یا اردشیر خره یا اردشیر خوره در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شیراز است و کاخ بزرگ آن که توسط شاهنشاه اردشیر بابکان ساخته شده بود هم اکنون فرو ریخته است. اردشیر به همین جهت نام شهر را ارتخشر خوره ( ارت خشتر) نامید که به معنی شهر شکوه و جلال اردشیر است. کلمه خوره به معنی فر و شکوه و جلال است. شهر گور یا فیروز آباد نیز بعدها نام گرف . این مکان از زیارتگاه های بزرگ مردمان فلات ایران بوده است. فخر الدین اسعد گرگانی در داستان ویس و رامین که به دوره شاهنشاهی اشکانیان مربوط است نوشته است.
به خاصه زین دل بدبخت رامین —– که آتشگاه خرداد است و برزین
نمایی از کاخ اردشیر شاه و آتشکده کاریان در فیروز آباد استان فارس؛ آتشکده کاریان یا آذر فرنبغ، آتش موبدان و یکی از سه آتشکده معتبر باستانی ایران است؛ می گویند اردشیر شاه پس از ساخت کاخ خود آتش چند هزار ساله فرنبغ را از کاریان بدینجا آورده است؛ اردشیر بابکان، بازپس گیرنده ایران از دشمنان و بنیانگذار ساسانیان بوده و جدش ساسان، متولی آتش فرنبغ بوده و این آتش نزد ساسانیان جایگاه ویژه ای داشته است.
منابع :
آتشکده، نشریه انجمن ادب دبیرستان حکمت، ۱۳۴۳، ص ۹۷
آناهیتا در اسطوره های ایرانی، سوزان کویری، انتشارات جمال الحق، ۱۳۷۵، ص ۱۰۳
اقلیم پارس، سید محمدتقی مصطفوی، نشر تابان، تهران، ۱۳۶۴، ص ۹۲
ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستین سن، ترجمه غلامرضا رشید یاسمی، امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۷، ص ۱۸۹
لغتنامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۲، ج ۱، ص ۳۶، ج ۱۰، ص ۱۵۰۸۸، ج ۱۱، ص ۱۵۸۵۸
beytoote.com
ariarman.org
