اساطیر ایران به مجموعهٔ اسطورههای ایرانیان اشاره میدارد. این اسطورهها ریشه آریایی داشته و و تا میزان بسیار بالایی میان اقوام ایرانی و هندی وجه اشتراک دارد.آنچه از اساطیر کهن ایرانی امروزه باقیمانده بیشتر به اوستا باز میگردد.ولی هر یک از اساطیر باستانی ایران زمین نماد چیز خاصی هستند که در این مطلب به آنها اشاره میکنیم.
(الف) |
آکمن – یاری دهنده اهریمن اکوان – دیو نیمه شیر و نیمه اسب که به دست رستم کشته شد ایندرا – الهه جنگ و نابودی آبان بانو – همسر خدای آب آبان – ایزد آب ها
آبان دخت – دختر الهه آب
اسماء – دیو، تجسم خشم |
(ب,پ,ت) |
بردیا – پسر کورش کبیر برزین مهر – آتشکشاورزان در نیشابور برمک – الهه نگهبان بهار بگا – (بغ) خداوند بهاگا – ایزد سرنوشت بهرام – خدای پیروزی، تجسم شاهین بوشاسب – دیو، تجسم خواب باریا – دهنده خانه باتو – دیو سحر و جادو بادپا- نام اسب گردآفرید
پارمتی – دیو کج اندیشی
پری – الهه ضد دیو، همسر سام نریمان
ترا – آقامتگاه خدا، قله البرز (دماوند) |
(ج چ) |
جهی – دیو هرزگی (زنانه) چچست – دریاچه مقدس (ارومیه) چیستا – الهه دانش چینوات (چینوت) – پل آزمایش افراد نیک و بد (پل صراط) چیش پش – پسر هخامنش، جد کورش کبیر جمشید جم – چهارمین پادشاه سلسله پیشدادیان که ۷۰۰ سال پادشاهی کرد وی حامی هنر و موسیقی و دارای َفرّ ایزدی بود، در دوران شهریاری او عصر طلایی ایران زمین بود نام جمشید در اوستا زیاد به چشم می خورد از جمله یادگارهای او جشن عید نوروز است وی به سبب ساخت دژ زیرزمینی (وره) مشهور و مورد تمجید می باشد. |
(د) |
دات – الهه قانون و عدالت داریوش بزرگ – پادشاه هخامنشی ، مصریان به او لقب فرعون بزرگ دادند، ساخت کانال سوئز، ساخت معبد هیبیس مصر، تاسیس ارتش ده هزار نفری سپاه جاویدان و ایجاد عظیم ترین نیروی دریایی، مبدع خط میخی پارسی، تاسیس جاده شاهی از اسیا تا اروپا، تاسیس ضرابخانه ها بخشی از خدمات او به شمار می رود. دانا – الهه شناخت، تجسم دین و آئین دروجنسو – دیو تباهی دیو – نگهبان دروغ و هر پلیدی دیو سپید – از امرای مازندران کنونی که دارای لشکری بس گران و پر هیبت بودکیکاووس را شکست داد و اسیر نمود. |
(رزژ) |
راتا – الهه بخشش رپیدوا – الهه تابستان رشن – ایزد حامی مهر(خورشید) رع – خدای خورشید، دارنده ثبات رخش – اسب رستم رستم – پسر زال، جهان پهلوان، اژدهای دژم، جادوگر، دیو ارژنگ، دیو سپید، کافور آدم خوار و اکوان دیو را کشت ۶۰۰ سال عمر کرد و توسط نابرادری اش کشته شد و او را هم کشت. زال – پسر سام نریمان، زال شیردل با موی سپید به دنیا آمد او را در کوه البرز (قله قاف) رها کردند ولی توسط سیمرغ بزرگ شد. زرتشت (زردشت) – اولین پیامبر خدا، نابود کننده اهریمن، آورنده آتش از بهشت، در ۶۵۰۰ ق.م به دست تورانیان کشته شد. زامیاد – نگهبان زمین زروان – خدای بزرگ زمان زهره – همان ونوس یا آفرودایت زورون – پهلوان اوستایی، تجسم پیر |
(س ش) |
سپندمینو – روح مقدس و پاک سپندارمذ – حامی فروتنی و پارسایی، الهه صبر سروش – ایزد حامی مهر، دشمن دروغ، تجسم جنگجوی مسلح، پیام رسان فرشته وحی سریشوک – تجسم گاو سمندر – الهه متوکل آتش، پرنده ای که در آتش نمی سوزد. سوروا – دیو هرج و مرج سوشیانت – سومین منجی بشر، تجسم نوید پیروزی و عدالت سول – ایزد روز سوکا – الهه نگهبان نعمت ها سیاووش – پسر کیکاووس به دست افراسیاب کشته شد، نماد پاکی و صداقت سیامک – پسر کیومرث دیو سیاه او را کشت شهرناز – خواهر جمشید جم شهنواز – دختر جمشید جم شهریور – حامی بینوایان، تجسم شهریاری و قدرت شید – الهه خورشیدی شیر – تجسم رعد و آتش(آئین مهر) شبدیز – اسب سیاه که خاصو مورد علاقه خسرو پرویز بود |
(ف) |
فرشوشتر – همسر زرتشت پیامبر فرنبغ – آتش موبدان در فارس فرانک – مادر فریدون شاه فروهر – شکوه و بزرگی، نیروی جاودانگی تجسم اهورا مزدا |
(ک گ) |
کامک- پرنده ای که با باز کردن بالهایشمانع آمدن باران می شد.
کیوان – ایزد هدایت کننده |
(ن و) |
ناهید – همان آناهیتا الهه آب ها
واج – کلام خدا
وارنا – سرزمین مقدس(گیلان) |
(ه) |
هادیوش – تجسم گاو آسمانی |
(ی) |
یسنا – ستایشایزدان بخشی از کتاب مقدس اوستا یمه – همان جمشید، ایزد درخشندگی |
سلام لطفا منبع اسامی رو ذکرکنید که از کدام کتب است.
Sin.alef@ymail.com
اساطیر و فرهنگ ایران، رحیم عفیفی
تاریخ مردم ایران، زرینکوب
شناخت اساطیر ایران, جان هینلز
با سلام من منبع ها رو مطالعه کردم پیدا نشد لطف می کنید ادرس دقیق بدید با تشکر
با سلام سه منبع که گفته بود مطالعه کردم پیدا نشد اگه لطف می کردین دقیق ادرس میدادید چون نیاز کاری هست با سپاس….کلمه سوکا
سلام
منبع اسم باریا رو میخواستم چون هرچقدر سرچ میکنم جایی پیدا نمیشه
اگه ممکنه راهنمایی کنیدپ
ممنون
سلام. آیا تصویری از اینها وجود داره؟ به طور خاط منظورم ( دات ) یعنی الهه عدالت هست