تمدن ما تاریخ و تمدن ایران
نرسی بعد از بهرام سوم روی کار آمد.او پسر شاپور دومین پادشاه ساسانی و عموی بهرام دوم بود.او سرانجام به پادشاهی حکومتی را که حق خود میدانست رسید.
در تصویر مخصوص تاج گذاری نرسی در نقش رستم پادشاه در حال گرفتن حلقه پادشاهی از دست خداوند که در اینجا اهورا مزدا نیست و زنی است که تصور میرود آناهیتا باشد.
با قیام نرسی پایانی به قدرت کرتیر بود و شاهنشاه جدید نرسی، از نو به مانویان روی آورد.نرسی با احیا سلطنت از قدرت روحانیان و حاکمان محلی کاست.از وقایع مهم دوران سلطنت نرسی جنگهایی بود که با روم در گرفت.دیوکلثین پادشاه روم تیرداد پسر خسرو که در زمان اردشیر پادشاه ارمنستان بود را به عنوان پادشاه قرار داد ولی نرسی بعد از تحکیم بخشیدن به پایه های حکومت به تهدید روم پرداخت و در قدم اول ارمنستان را از تیرداد و رومیان پس گرفت و تیرداد نزد پادشاه روم دیوکلثین برگشت و وقتی که دیوکلثین از ماجرا خبردار شد گالریوس سردار سپاه رومی را همراه با سپاهی به ایران فرستاد.در جنگی که روی داد نرسی چنان لشکر رومی را تارومار کرد که گالریوس به سختی فرار کرد.یک سال بعد ازآن جنگ امپراطور روم گالریوس را بار دیگر به جنگ با ایران فرستاد و این بار به دلیل همکاری نجبای ارمنی با رومی ها نرسی شکست خورد و بسیاری از نجبای ایرانی اسیر شدند.
نرسی برای آزاد سازی اسیران و درخواست صلح نزد گالریوس فرستاد که باعث شد قراردادی برای صلح بین دو کشور منعقد شود.درهیچ زمانی نه در دوره اشکانیان و بعد از آن چنین عهدنامه بدی با رومی هامنعقد نشده بود.مواردی که در این عهدنامه که عهد نامه نصیبین نام داشت به شرح زیر است:
- واگذاری پنج ولایتی که در ساحل رود دجله واقع بود.
- دجله سرحد دولتین شد.
- عدم دخالت ایران در امور ارمنستان و واگذاری قلعه زنتا، واقع در آذربایجان به روم.
- تسلیم بر اینکه مملکت ایبری (گرجستان) تحت‌الحمایه روم است.
- نصیبین یگانه محلی برای مبادلهٔ مال التجاره مابین ایران و روم خواهد بود. (این شرط را می‌نویسند که به خواهش نرسه حذف شده‌است.)
عهدنامه نصیبین که در واقع پیروزی سیاسی دیوکلثین، امپراتور روم به شمار می‌آمد برای نرسی که هنگام به تخت نشستن، رؤیای تجدید دوران شاپور یکم ,پدرش را داشت، چنان مایهٔ ننگ و خفت شد که وی بعد از امضاء آن، دیگر نتوانست سلطنت کند، چندی بعد استعفا کرد و چندی بعدا از آن ظاهراً از شدت ناراحتی و اندوه درگذشت.
