هرمز چهارم ساسانی

هرمز چهارم، بر روی سکه

هرمز چهارم بعد از پدرش انوشیروان بر تخت نشست و از ۵۷۹ تا سال ۵۹۰ میلادی پادشاه ساسانی بود.در زمان هرمز جنگ هایی که با بیزانس(روم شرقی)آغاز شد ادامه یافت اما برا هیچکدام نتیجه ایی نداشت زیرا هر دو طرف به داشتن قلعه دارا اهمیت میدادند روم پس دادن دارا را خواستار بود و ایران از این کار خودداری می کرد.جنگها تا ۵۸۹ میلادی ادامه یافت، بدون اینکه قشون ایرانی یا رومی نتیجه‌ای قطعی بگیرند.

در حین جنگ هرمز با روم خاقان ترکستان از فرصت استفاده کرد و تاخت و تازهایی را به راه انداخت.اما سردار نامی ایران بهرام چوبین (رئیس خانواده مهران)با سپاهی کم ولی زبده به طرف ترکستان شتافت و در جنگی که با ترک ها کرد خاقان ترک ها را کشت و در جنگ دیگرش با ترک ها پسر خاقان ترک  ها را اسیر کرد.در اثر شکست سختی که ترکها از بهرام چوبین خوردند غنائم زیادی  بدست آمد و ترکها قبول نمودند که سالیانه باجی به ایران بپردازند.هرمز بعد از شکست ترکها از فتح بهرام چوبین نگران شده، او را فوراً بجنگ رومیها در لازیکا فرستاد. در این جا بهرام شکست خورد و هرمز بجای اینکه به او کمک برساند، از شکست او خشنود شده، برای او جامه‌ای زنانه فرستاد، قشون ایران که همراه بهرام در لازیکا جنگ می‌کرد، از این بی حرمتی هرمز، نسبت به سردار خود در خشم شدند. سپس با لشکر دیگر ایران که در بین النهرین جنگ می‌کرد، همدست شده، رو به تیسفون نهادند. و چون مردم و بزرگان پایتخت نیز از هرمز ناخشنود بودند، ضد او برخاستند. هرمز گریخت ولی بدست گستهم (وستهم، بیستام، ویستاخم، گستهم) و  اسیر شد و کشته شد. شورشیان هرمز را از سلطنت خلع کرده و پسر او خسرو پرویز، را پادشاه خواندند. خسرو که درین هنگام از ترس پدر تیسفون، را ترک کرده و به آذربایجان رفته بود، شتابان به تیسفون آمد و تاج بر سر نهاد.در روایاتی که آمده است او را سفاک خوانده اند ولی در عین حال عدالت گستر دانسته اند.بعضی از محققین بر این عقیده اند که او می خواسته از نفوذ بزرگان بکاهد و میدان به تعصب مغ ها ندهد که این شدت عمل باعث شده او را سفاک بخوانند.