تمدن ما تاریخ و تمدن ایران
مهندسان هخامنشی راز استفاده از عدد پی ( ۳/۱۴ ) را دو هزار و پانصد سال پیش کشف کرده بودند.آنها در ساخت سازه های سنگی و ستون های تخت جمشید که دارای اشکال مخروطی است از این عدد استفاده می کردند.
عدد پی ( ∏ ) در علم ریاضیات از مجموعه اعداد طبیعی محسوب می شود. این عدد از تقسیم محیط دایره بر قطر آن به دست می آید. کشف عدد پی جزو مهمترین کشفیات در ریاضیات است. کارشناسان ریاضی هنوز نتوانسته اند زمان مشخصی برای شروع استفاده از این عدد پیش بینی کنند.
عده زیادی، مصریان و برخی دیگر، یونانیان باستان را کاشفان این عدد می دانستند اما بررسی های جدید نشان می دهد هخامنشیان هم با این عدد آشنا بودند.
« عبدالعظیم شاه‌کرمی » متخصص سازه و ژئوفیزیک و مسئول بررسی های مهندسی در مجموعه تخت جمشید در این خصوص گفت :
بررسی های کارشناسی که روی سازه های تخت جمشید به ویژه روی ستون های تخت جمشید و اشکال مخروطی انجام گرفته؛ نشان می دهد که هخامنشیان دو هزار و ۵۰۰ سال پیش از دانشمندان ریاضی دان استفاده می کردند که به خوبی با ریاضیات محض و مهندسی آشنا بودند. آنان برای ساخت حجم های مخروطی راز عدد پی را شناسایی کرده بودند. دقت و ظرافت در ساخت ستون های دایره ای تخت جمشید نشان می دهد که مهندسان این سازه عدد پی را تا چندین رقم اعشار محاسبه کرده بودند. شاه کرمی در این باره گفت :
مهندسان هخامنشی ابتدا مقاطع دایره ای را به چندین بخش مساوی تقسیم می کردند. سپس در داخل هر قسمت تقسیم شده، هلالی معکوس را رسم می کردند. این کار آنها را قادر می ساخت که مقاطع بسیار دقیق ستون های دایره ای را به دست بیاورند.
محاسبات اخیر، مهندسان سازه تخت جمشید را در محاسبه ارتفاع ستون ها، نحوه ساخت آنها، فشاری که باید ستون ها تحمل کنند و توزیع تنش در مقاطع ستون ها یاری می کرد. این مهندسان برای به دست آوردن مقاطع دقیق ستون ها مجبور بودند عدد پی را تا چند رقم اعشار محاسبه کنند.
بر اساس متون تاریخ و ریاضیات نخستین کسی که توانست به طور دقیق عدد پی را محاسبه کند، «غیاث الدین محمد کاشانی» بود.
داریوش هخامنشی بنیانگذار تخت جمشید، در سال ۵۲۱ پیش از میلاد دستور ساخت تخت جمشید را می دهد و تا سال ۴۸۶ بسیاری از بناهای تخت جمشید را طرح ریزی یا بنیانگذاری میکند.
این مجموعه باستانی شامل حصارها، کاخ ها، بخش های خدماتی و مسکونی، نظام های مختلف آبرسانی و بخش های مختلف دیگری است.
مجموعه تخت جمشید مهمترین پایتخت مقاومت هخامنشی در استان فارس و در نزدیکی شهر شیراز جای گرفته است.
پرسش بسیار مهم این است که هنگام ساخت تخت جمشید عدد پی را با دقت چند رقم اعشار میدانستند؟اگر ثابت شود که هخامنشیان در روزگار داریوش عدد پی با دقت بیش از یک رقم اعشار محاسبه کرده اند ، کشفی انقلابی روی داده است ؛ چرا که در تاریخ علم، محاسبه ی عدد پی تا دو رقم اعشار، به ارشمیدس نسبت داده میشود. او در میان یونانیان اسکندرانی میزیست که پس از انقراض هخامنشیان به مصر مهاجرت کرده بودندومیان سالهای ۳۲۲ تاتا حدود ۱۰۰پیش از زایش ، در آنجا فرمانروایی می کردند. و زمان محاسبه ی هندسی ارشمیدس(روش نود وشش ضلعی منتظم) ، سده ی دوم پیش از زایش گزارش شده است واگر مهندسان سازه ی تخت جمشید عدد پی را تا دو رقم اعشار ، در سده ی پنجم پیش از زایش میدانسته اند ؛ نخست نشانگر آن است که بر خلاف دیدگاه اروپاییان پان هلنیست و اسلام گرایان داخلی ودیگر ایرانی ستیزان در جهان، مهندسان سازه ی تخت جمشید ،یونانی و یا بابلی ومصری نبوده اند که ایرانی بوده اند و لاجرم کار بیگانگان در تخت جمشید تنها کارگری و زیورآرایی و طراحی گوشه ها و جزییات کاخ ها بوده است ، نه مهندسی و طراحی کلان تخت جمشید؛چرا که یونانیان و مصریان و بابلیان تا آن هنگام عدد پی را تا یک رقم اعشار و به طور تجربی به دست آورده بودند البته دو عدد ۳/۱۶۲ و ۳/۱۲۵ هم پیشتر به دست آورده بودند که نادرست بود. دوم آنکه این پرسش خودنمایی میکند که اگر ایرانیان عدد پی را تا بیش از یک رقم اعشار و در سده ی پنجم پیش از زایش می دانسته اند ؛ بعدها که اسکندر به ایران یورش برد و به دانش ایرانیان دست یافت و دستور سوزاندن همه نوشته های ایرانیان را داد مگر برخی نوشته ها که آنهم به یونانی ترجمه و به آتن و اسکندریه فرستاده شد ؛ آیا شیوه ی محاسبه ی عدد پی(شیوه ای که پایه ی و جرقه ی حساب دیفرانسیل و انتگرال است که در سده ی هفدهم میلادی از سوی نیوتن و لیب نیتز ،تکمیل و عرضه شد) هم میان آن ترجمه ها نبوده که بعد ها به نام دانشمندان یونانی جعل شده باشد و آیا دستاوردهای علمی فراوان یونانیان اسکندرانی که در مدتی بسیار کوتاه( فقط دو قرن) وبلافاصله پس از انقراض هخامنشیان و تاراج داشته های ایرانیان ،ظاهرا از سوی همان چپاولگران پونانی , کشف و اختراع وانباشته شده وهمواره مایه ی تفاخر وهیاهوی پان هلنیست ها در غرب و البته شگفتی و اعجاب همگان در طول تاریخ بوده ؛ ترجمه ی همان نوشته های انبوهی نبوده که در ایرانشهر به دست اسکندر افتاد و ترجمه شدو احتمالا یونانیان بعدها آن را به خود منسوب کردند؟ در نوشته های استرابون نویسنده و مساح و نقشه بردار ومورخ پان هلنیست سده ی یکم پیش از زایش، مطلبی به چشم میخورد که بسیار جای تامل دارد .او نوشته «این کاری کاملا منطقی ,عادلانه و ستوده است که وقتی قومی نیرومند وتایید شده از سوی خدایان، بر مردمی ناتوان و مورد غضب خدابان ،چیره شوند ؛همه چیز آن کشور را از گوهرها و گنجینه هایش گرفته تا مردان و زنان و کودکان ونیز دانشها و فناوری های آنجا را بربایند و تاراج کنندو به نام خود در تاریخ ثبت نمایند .آنچنانکه یونانیان با پارسیان رفتار کردند و کاملا هم درست بود»
اخرین منبع معتبر مرتبط با تمدن ایرانی در مورد کشف عدد پی مربوط میشود به جمشید کاشانی !
اگر نوشته ی بالا و نیز پیغام پیشین مرا به درستی می خواندند ؛پی میبردند که این یافته ی تازه باستان شناسان ، پرده از کهن ترین آگاهبود ایرانیان از هندسه و عدد پی بر میدارد نه واپسین آن.